قسمت بیست و یکم

اشتباه در نوشتنِ « خُوَه » ( خود ) و « خُوَه‌ت » ( خودت ) :

« خُوَه » ( خود ) اگر با ضمیر همراه شد نباید صدای « ـَ » ( ه ) حذف شود. واژه‌ی « خُوه‌ت » ( خودَت ) گاهی به صورتِ « خُوَد » نوشته می‌شود. در نوشتنِ این واژه به این شکل دو اشتباه وجود دارد : نخست این که ضمیرِ « تو » به جایِ این که به صورت « ت » نوشته شود به صورت « د » نوشته شده ، دوّم این که صدای آخر یعنی « ه »  حذف شده است. شکل درست آن این است : « خُوه‌ت » که خواندنِ آن به صورت « خُوه‌د » هم درست است.

شکل درست نوشتن صداهای « وی رقیق » و « وی فخیم » :

صدای « وی » را به صورت « یو » هم می‌نویسند که اشتباه است. علامت « و » را باید اوّل نوشت و سپس « ی » ؛ به صورت « وی » زیرا :

الف ) با شکل نوشتاری آن در فارسی یکسان است. در کلمه‌های فارسی « روی ، موی ،  شوی ، کوی‌ ، ... » علامت « و » در ابتدا نوشته می‌شود. این کلمه‌ها در کردی دارای دو صدا هستند و در واقع همان کلمه‌هایی هستند که دارای « واو مجهول » هستند و در گذشته هم در زبان فارسی مثل کردی خوانده می‌شدند و « وی » به صورت یک صدا خوانده می‌شده است ، همان‌طور که حالا هم در کردی به صورت یک صدا خوانده می‌شوند. ، در کلمه‌های دیگر فارسی نیز ردپای صدای « وی » دیده می‌شود مثل « مَویز » به معنای کشمش که کردها آن را به صورت « مَویژ » می‌خوانند یا « بنویس » و « قَوی » و ...

ب ) هنگام ادای آن دهان و لب جمع می‌شود.

ج ) کسی که کردی بلد نیست آن را درست‌تر از حالتی که با « یو » نوشته شود می‌خواند.

ه ) کسانی که برای آن علامت در نظر گرفته‌اند ، حرف « و » را اصل قرار می‌دهند و « ی » را به صورت دو نقطه روی آن قرار می دهند.

ز ) در بعضی افعال کردی در یک صیغه صدای « وی » وجود دارد که فقط در صورتی آن را با شکل « وی » و نه « یو » بنویسیم ، با صیغه‌های دیگر مطابقت می‌کند ، مثلاً در فعل شدن ، یک صیغه‌ی آن « نیه‌و » ( نمی‌شود ) است که صیغه‌ی دیگر فعل « نمی‌شوی » را باید به صورت « نیه‌وید » بنویسی که شبیه صیغه‌ی قبلی باشد. یا در فعل « نباشد » ( نَو ) که صیغه‌ی دیگر آن « نَوید » است که باید ابتدا « و » را بنویسیم.